Saai. Sloom. Duf. Om de jaren vijftig te beschrijven hebben we meestal genoeg aan woorden van één lettergreep. Maar dat beeld is toe aan herziening. Steeds meer wordt duidelijk dat juist de jaren van wederopbouw allerlei belangrijke vernieuwingen met zich meebrachten, aangejaagd door visionaire, volhardende mensen met een vastomlijnd plan voor een betere toekomst.

Aan de hand van een aantal pioniers uit de jaren vijftig rekent Ad van Liempt in een meeslepend verhaal af met het beeld van een benauwd decennium waarin niets gebeurde.

Zo zorgde minister Jo Cals met de Mammoetwet voor een radicale herinrichting van het onderwijs. Waterstaatkundige Johan van Veen had de plannen voor de Deltawerken in 1953 al klaarliggen, wat de doorslag gaf bij de snelle realisatie ervan. Psychologe Mary Noordanus zette zich met hart en ziel in voor een vrije ontwikkeling van het kind, in een tijd dat veel gezinnen nog autoritair werden geleid. In Indonesië werd Mieke Bouman de heldin van miljoenen Nederlanders door landgenoten juridisch bij te staan in Soekarno’s showprocessen. De Limburgse aannemer Egidius Joosten kreeg de KNVB op de knieën en dwong het betaalde voetbal af. En zangeres Pia Beck bracht de jazz onder de mensen en liet zien hoe je ook toen al een BN’er kon worden.

Het zijn stuk voor stuk fascinerende persoonlijkheden, aan wie we veel te danken hebben en die ieder op hun eigen terrein duidelijk maken dat de jaren vijftig oneindig veel opwindender waren dan de meeste mensen tot nu toe dachten.  

Ad van Liempt (1949) is journalist, schrijver en mede-bedenker van het programma Andere Tijden. Hij promoveerde op de biografie van Gemmeker aan de Rijksuniversiteit Groningen en kreeg een eredoctoraat van de Universiteit van Amsterdam. Zijn boek De roaring fifties is verschenen bij uitgeverij Balans.

Ad van Liempt (foto: Rolf Baas)