Verslag van Petra Spigt
Tijdens een van mijn bezoekjes aan de Nieuwe Begraafplaats vertelde de beheerster mij een eigenaardig verhaal over het graf van een andere beroemde Baarnse familie: Haasse. In dat graf liggen de grootouders en ouders van de schrijfster Hella Haasse begraven. Maar voordat ik dat eigenaardige verhaal over het graf ga vertellen, moet ik eerst wat achtergrondinformatie geven.
De vader van Hella Haasse schreef onder het pseudoniem W.H. van Eemland detectives. Toen hij in 1955 overleed werd hij op begraafplaats Driehuis Westerveld gecremeerd. Op zijn urn werd een grafkei geplaatst. Op zowel de urn als de kei werd een bronzen vignet bevestigd, ontworpen en gemaakt door zijn vriend, de beroemde Baarnse kunstenaar M.C. Escher. Het vignet stelde een slang voor die in zijn eigen staart bijt; in die cirkel waren de letters alpha en omega vastgezet, symbolen van het begin en het einde.
In 1983 overleed de moeder van Hella Haasse. Op dat moment werd de urn van haar man onder de kei in Westerveld opgegraven en overgebracht naar Baarn om in het familiegraf te worden bijgezet.
De kei bleef achter op Westerveld en ging – dertig jaar later – in 2014 de steenvergruizer in. Het is onwaarschijnlijk dat het bronzen vignet mee de steenvergruizer inging, want op een foto die net daarvoor van de kei werd gemaakt, is te zien dat het vignet er toen nog op zat.
En dan nu het eigenaardige verhaal dat de begraafplaatsbeheerder mij vertelde. Een half jaar geleden werd het graf naast het familiegraf van Haasse opnieuw uitgegeven. Bij het uitgraven van de grond stuitte men op een stukje verfrommeld metaal in de vorm van een deksel. Daarop was gegraveerd:
Crematorium te Velzen,
Nr. 33212
Willem H.Haasse
Crem. 4.11.1955.
Ver… Verbranding
Het is aannemelijk dat iemand onder de steen van de familie Haasse heeft gewroet.
Thijs Kramer, orkestdirigent in Baarn, nam in 2015 de grafrechten van de familie over en heeft ze vervolgens tot 2029 afgekocht Op zijn website spreekt hij van ‘verdachte omstandigheden’, die hij verder niet wil benoemen, maar die volgens hem voldoende duidelijk zijn om te onderzoeken of de urn nog wel in het graf ligt. In de administratie van de begraafplaats wordt in juli 2018 gemeld dat er een vermoeden van grafschennis bestaat. Een medewerker van de begraafplaats heeft toen onderzoek gedaan, maar niets van dien aard kunnen vinden.
Wim Hazeu, de biograaf van M.C. Escher, heeft erover gecorrespondeerd met Thijs Kramer,. Maar ook hij kon er niet achter komen. Een dochter van Hella Haasse, was in 1983 bij de herbegrafenis in Baarn maar kon zich niet herinneren of toen het vignet nog op de urn zat. Er wordt beweerd dat op de Escher-tentoonstelling die in 1998 op kasteel Groeneveld werd gehouden, een vignet is geëxposeerd. Afgestaan door de familie Haasse.
Maar welk vignet was dat dan? Dat van de grafkei uit Westerveld? Onwaarschijnlijk, want een foto die van de kei werd gemaakt in 2014 vlak voordat hij de steenverguizer inging, laat zien dat het vignet er toen nog op zat. Dan zou het het vignet van de urn moeten zijn, dat in 1983 werd begraven. Maar wanneer is het er dan afgehaald? Bij de herbegrafenis? Of ergens tussen 1983 en 1998 (het jaar waarin een vignet op de expositie in Groeneveld is gesignaleerd)?
Het raadsel van de urn en het vignet is dus nog steeds niet opgelost. Misschien ligt de urn nog in het graf. De kans dat het vignet zich daar ook bevindt, is klein. Wat concreet is overgebleven is het dekseltje van de urn. Ik heb het gekregen om over te dragen aan de Oudheidkamer van de Historische Kring Baerne, waar we het kleinood nu koesteren.
